महिनावारीको समयमा कपाल रंगाउन सकिन्छ?
मैले कहिल्यै यसबारे सोचिनँ कि कहिले कपाल रंगाउने – समय छ र मनस्थिति ठिक छ भने, किन नगर्ने? मैले कहिल्यै कुनै समस्या देखेकी थिइनँ। तर एकदिन मैले महिनावारीसँग जोडिएका मिथहरूको सूची पढें र एउटा कथन यसमा थियो — महिनावारीको समयमा कपाल रंगाउन हुँदैन। यो पढेपछि मेरो चासो बढ्यो।
मैले यस विषयमा अनुसन्धान गर्न सुरु गरेँ, महिनावारीको समयमा कपाल रंगाउन सकिने वा नसकिने बारे। हो वा होइन भन्ने प्रमाण खोज्दा, मैले न कुनै वैज्ञानिक अनुसन्धान भेट्टाएँ न कुनै ठोस प्रमाण। त्यसैले मैले उपलब्ध जीवविज्ञानको आधारमा केही तथ्यहरू जम्मा गरें र मेरो धारणा बनाएँ – महिनावारीको समयमा कपाल रंगाउन सकिन्छ, तर केही पक्षप्रतिको ध्यानपूर्वक।
कपालको संरचना
सबैभन्दा पहिले कपालको संरचना बुझ्न आवश्यक छ, किनकी हर्मोनबारेको कुराकानी बुझ्न यो महत्त्वपूर्ण छ। धेरैजसोले अझै पनि कपाललाई ‘जिउँदो’ मान्छन्, जुन गलत हो। कपालको 3D रेखाचित्र र मोडेलले धेरै कुरा प्रस्ट्याउँछ:
कपाललाई विस्तारमा वर्णन गर्न आवश्यक छैन, तर केही कुराहरू उल्लेख गर्न आवश्यक छ।
कपालको मुख्य संरचना यस्तो छ: 78% प्रोटिन, 15% पानी, 6% लिपिड, र 1% पिग्मेन्ट।
मस्तिष्कीय पदार्थ (मेडुला) कपालको मूला (रुट) को केन्द्रमा हुन्छ, तर माथि उठ्दै गर्दा विस्तारै गायब हुन्छ। यो मूला क्षेत्रमा केशकुपका कोषबाट बनेको हुन्छ। कपाल बढ्दै जाँदा यी कोषहरू क्येराटिनले प्रतिस्थापित गरिन्छन्। यी कोषहरू सुक्दै जाँदा ‘शृंखलाबद्ध तरिका’ मा परिवर्तन हुन्छन्। सामान्यतया शरीरको ‘फुल कपाल’ मा मेडुला हुँदैन। मेडुला कपालको रासायनिक वा भौतिक गुणहरूमा खासै असर गर्दैन।
विशेष कुरा, कपाललाई ‘जिउँदो’ मान्न मिल्दैन। यो कुरा छिटै बुझेपछि, कपाल फुलाउने प्रक्रिया यो मिथलाई झुटो साबित गर्छ। कपालको ‘सफेदी’ को प्रक्रिया वंशाणुगत र वातावरणीय प्रभावसँग धेरै जोडिएको हुन्छ, न कि कुनै रातारातको परिवर्तनसंग।
“स्वस्थ र ‘जिउँदो’ कपाल मूलबाट २ से.मि. माथिसम्म मात्र हुन सक्छ। त्यस पछिका कपालका भागहरूले कुनै पुस्टि प्राप्त गर्दैनन्, चाहे तपाइँ कुनै पनि प्रकारका तेल, सर्भर, वा फेसियल मसाज प्रयोग गर्नुहोस्।”
हर्मोन र कपाल
अब मुख्य विषयमा लागौं। कपाल रंगाउने प्रक्रियामा हर्मोनको प्रभाव पर्छ, किनकि यसले छालामा हुने तैल उत्पादनलाई प्रभावित गर्न सक्छ।
महिनावारीको चक्र पूरै हर्मोनहरूको खेल हो। हर्मोनले छाला र टाउकाको छालामा परिवर्तन ल्याउँछ। विशेषगरी महिनावारीका पहिलो २-३ दिनमा टेस्टोस्टेरोन स्तर बढ्छ, जसका कारण छालामा हुने तैल उत्पादन बढ्न सक्छ। यसले गर्दा कपाल छिट्टै ‘फोहोर’ देखिन्छ। यो तातो हावा सुकाउने प्रक्रियापछि पनि स्पष्ट देख्न सकिन्छ – सुकाउनु अघि सफा देखिने कपाल छिट्टै चिल्लो हुन्छ।
महिनावारीको चौथो दिनदेखि एस्ट्रोजनको स्तर बढ्छ, जसले तैल उत्पादन घटाउँछ। यस क्रममा, कपाल र छाला बढी स्वस्थ देखिन सक्छ, यदि तपाइँको छालाको प्रकार सुक्खा छैन भने।
खासगरी, कपाल रंगाउने प्रक्रिया (विशेष यदि हेमिकल डाइ प्रयोग गर्दै हुनुहुन्छ भने) सिधै ताजा कपालमा गर्न सिफारिस गरिएको छैन। यसबेला कपालमा तैलको साँचेले प्रभावित हुन सक्छ, जसले रंगको समान वितरणमा समस्या ल्याउन सक्छ। लामो कपाल भएका व्यक्तिहरूले तालुबाट टाढा रहने ठाउँमा रंग समान रूपले लागू गर्न कठिनाइ महसूस गर्न सक्छन्।
मैले व्यक्तिगत रूपमा हिना र बेसमा प्रयोग गरेर कपाल रंगाउने गरेकी छु। कपाललाई राम्ररी धुने बानीका कारण, नतिजा सधैं अनुमानित र राम्रो देखिन्छ। तर यस निचोडमा पुगेकी छु कि, चक्रको ‘कम टेस्टोस्टेरोन’ भएका दिनहरूमा रंगाउनू लाभदायक हुन्छ।
महिनावारीको समयमा घरेलु प्रयासभन्दा व्यावसायिक सेवामा ध्यान दिनु राम्रो हो। यसले नतिजा राम्रो आउन सक्छ।
मेरो अनुभव र यो सामग्री तपाइँलाई उपयोगी हुने आशा छ।
हिनालाई धोइदिने तरिकाबारे यहाँ पढ्नुहोस् ।
